Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2007

Σε ποια κοινωνία ζούμε.....

Στην προηγούμενη ανάρτηση με τίτλο "Περί δημοκρατίας..." διατυπώθηκαν θέσεις που κατά την άποψή μου αναδεικνύουν τρία κυρίαρχα ζητήματα (*) τα οποία και παραθέτω ιεραρχημένα με το βαθμό ενδιαφέροντος που τους αποδίδω:
1. Η ανάγκη μετάβασης σε άλλου τύπου εφαρμογή της δημοκρατίας ως πολιτεύματος.
2. Η ανάγκη "αναβάπτισης" της υπάρχουσας εφαρμογής της δημοκρατίας ως πολιτεύματος μέσα από διεργασίες ενεργοποίησης των πολιτών.
3. Η ανάγκη αντιμετώπισης του φασισμού από το ατομικό στο κοινωνικό επίπεδο.

Τα δύο πρώτα ζητήματα συνδέονται άμεσα καθώς το δεύτερο προκύπτει από τη θέση ότι δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική σε "περισσότερη" δημοκρατία της αντιπροσωπευτικής εξαιτίας της πληθυσμιακής παραμέτρου που δεν επιτρέπει τίποτα αποτελεσματικότερο.
Αυτή η παράμετρος είναι αποτρεπτική με την επικρατούσα αντίληψη της κοινωνίας (**) και την ταύτισή της με διοικητικά όρια. Έτσι έχουμε "τοπικές κοινωνίες" που περιχαρακώνονται στα όρια του Καποδίστρια ή "κοινωνία", γενικά, που σημαίνει τους εν Ελλάδι διαμένοντες ή "κοινότητα" για υπερεθνικούς σχηματισμούς (ίδε Ε.Ε.). Ωστόσο, θα μπορούσαμε με το ίδιο σκεπτικό να "περπατήσουμε ανάποδα" και να μιλήσουμε για "κοινωνία επαγγελματιών", "κοινωνία γειτονιών", "κοινωνία πολυκατοικιών....και ορόφων". Τότε η πληθυσμιακή παράμετρος παύει (ανάλογα με το επίπεδο) να επιδρά καταλυτικά στη δυνατότητα συμμετοχής στην κοινωνική οργάνωση και οι τελευταίες δεν είναι αντιπροσωπευτικές αλλά άμεσες.
Προφανώς, δεν αναφέρομαι σε τίποτα καινούργιο. Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά από την ΕΑΜοκρατούμενη κατοχική Ελλάδα και την κομμούνα του Παρισιού μέχρι την κατάληψη Βαρβάρα. Επομένως, το πρόβλημα δεν είναι κατά την άποψή μου ποιο είδος δημοκρατίας μπορεί να εφαρμοστεί καθώς θεωρώ ότι όλα είναι a priori εφαρμόσιμα. Το πρόβλημα το εντοπίζω στον ορισμό που κάνει ο καθένας μας ως προς την κοινωνική ομάδα στην οποία εντάσσεται. Εάν θεωρούμε ότι η κοινωνική δράση μας πρέπει να στοχεύει στα θέματα του δήμου, του νομού ή της χώρας μοιραία η μεγάλη πλειοψηφία περιορίζει την ενεργό κοινωνική συμμετοχή της στην ημέρα των αντίστοιχων εκλογών. Εάν θεωρήσουμε όμως ότι η κοινωνία μας είναι πρώτα απ'όλα η οικοδομή μας, εν συνεχεία η γειτονιά μας, κ.ο.κ. και οργανώσουμε τις κοινωνικές δομές μας μ'αυτό το μοντέλο, τότε η άμεση δημοκρατία μπορεί να πάρει σάρκα και οστά ακόμα και στα μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα.
Ο αντίπαλος εν προκειμένω είναι οι υφιστάμενες δομές και φυσικά εννοώ αυτούς που τις υπηρετούν, οι οποίοι δεν μπορούν να επιτρέψουν στους πολλούς ούτε καν να διανοηθούν άλλες μορφές οργάνωσης διότι έτσι θα απωλέσουν τα προνόμια των οφικίων τους.

*: Η σύνοψη της κουβέντας που έγινε στο "Περί δημοκρατίας..." είναι εντελώς υποκειμενική...Ελπίζω οι συμμετέχοντες εκεί να μη διαφωνούν ριζικά...αλλά πάλι εάν διαφωνούν εδώ είμαστε......
**: Αναφέρομαι στην "ελληνική κοινωνία" καθώς σε άλλα μέρη του κόσμου υπάρχουν διαφορετικές οπτικές.
Υ.Γ.: Για το τρίτο θέμα επιφυλάσσομαι να τοποθετηθώ σε άλλη ανάρτηση.

5 σχόλια:

Do it yourself είπε...

Ως κατεξοχή "χρηστικό blog" θα περιοριστώ στα πρακτικά μέτρα, που μπορούν να εφαρμοστούν σχεδόν άμεσα, ή σε σύντομο διάστημα, και να βελτιώσουν αισθητά το επίπεδο της δημοκρατίας μας. (Μερικά τά έχει γράψει ο Ναπολέων στο «gerrymandering» κι αλλού).

1. Δημιουργία 10-12 μεγάλων εκλογικών περιφερειών, με περίπου ίδιο αριθμό βουλευτών, 20-25. Αυτό μεταξύ άλλων θα εξαφανίσει το σημερινό φαινόμενο (που κάνει πολύ άσχημη εντύπωση στο λαό) κάπου να εκλέγεται βουλευτής με 500 σταυρούς κι αλλού να χάνει άλλος με 30.000.

2. Ει δυνατόν οι περιφέρειες αυτές ΝΑ ΜΗΝ συμπίπτουν με τις διοικητικές περιφέρειες. Αυτό θα μειώσει στο ελάχιστο τις δυνατότητες του πελατειακού συστήματος γιατί δεν θα υπάρχει η καταλυτική σημερινή αντιστοίχιση βουλευτών με νομάρχες/περιφερειάρχες.

3. Εφαρμογή της λίστας αλλά με την προϋπόθεση συγκροτημένης δημοκρατικής οργάνωσης των κομμάτων. (Να ελέγχεται από ανώτατο δικαστικό όργανο).

4. Κατάργηση του ασφυκτικού πρωθυπουργοκεντρικού συστήματος (μιλάμε καθαρά για ΕΝΟΣ ανδρός αρχή σήμερα!) και αντικατάστασή του με πραγματικά προεδρευόμενη Δημοκρατία. Πλαισιωμένη και από ένα δεύτερο νομοθετικό σώμα, μιά «Γερουσία».

5. Ισοτίμηση της λευκής ψήφου με τις άλλες έγκυρες. Πολύ δυνατό εργαλείο εκδημοκρατισμού. Ίσως όχι τόσο άμεσα σε επίπεδο Βουλής αλλά κύρια στην Τοπική Αυρτοδιοίκηση, τα Συνδικάτα, τους (μην γελάσετε!) πολιτιστικούς/εξωραϊστικούς Συλλόγους στις γειτονιές, εκεί που σφυρηλατείται η αληθινή άμεση δημοκρατία.

6. "Πόθεν έσχες" παντού, σε όλα τα επίπεδα. Και στου τελευταίου πολίτη βέβαια. Κάτω η «μαγκιά» και οι υπερευαισθησίες περί ατομικών δικαιωμάτων, απορρήτων (δήθεν...) κλπ

Αυτά τα ...ολίγα και
Ζήτω η καινούρια μας δημοκρατία!

Do it yourself είπε...

Y.Γ.
Φυσικά και δεν θά 'γραφα «νέα μας δημοκρατία»... Μην τό ειρωνευτεί κανείς, θα τού φάω το συκώτι...

Do it yourself είπε...

Υ.Γ. (2)
Renegade, τα λεπτόγραμμα ψηφία σε συνδυασμό με το σκούρο φόντο που "οσμώνεται" με το λευκό, στην δικιά μου τουλάχιστον την οθόνη, κάνουν δύσκολη την ανάγνωση.
Λίγο πιό παχιά (bold ή άλλη οικογένεια), λίγο πιό μεγάλα, θα βοηθούσε.

Ανώνυμος είπε...

Αυτή τη φορά συμφωνώ απόλυτα με τα σχόλια σου.
Αντιγράφω από την αναφορά σου « Εάν θεωρήσουμε όμως ότι η κοινωνία μας είναι πρώτα απ'όλα η οικοδομή μας, εν συνεχεία η γειτονιά μας, κ.ο.κ. και οργανώσουμε τις κοινωνικές δομές μας μ'αυτό το μοντέλο, τότε η άμεση δημοκρατία μπορεί να πάρει σάρκα και οστά ακόμα και στα μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα.»
Ακριβώς σ’ αυτό το σημείο βρίσκεται και όλη η ουσία του θέματος. Η συνειδητοποίηση του ρόλου μας μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι και η μετάβαση μας από μια παθητική στάση σε μια περισσότερο ενεργή.
Κάθε έκφραση κοινωνικής δραστηριότητας είναι, κατά τη γνώμη μου, σε τελική ανάλυση εκδήλωση πολιτικής, άρα εδώ είναι και το πρώτο σημείο άσκησης του δημοκρατικού τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς. Επεκτείνοντας μάλιστα την αναφορά σου θα συμπλήρωνα το σπίτι μας, το σχολείο, το χώρο δουλειάς κλπ. Κάθε συναναστροφή όπου μπορούμε αφενός να αποδείξουμε τη δημοκρατική μας ευαισθησία συζητώντας και αναζητώντας λύσεις κοινά αποδεκτές στα όποια μικρά ή μεγάλα προβλήματα έχοντας πάντα συναίσθηση της δυνατότητας δημιουργικής προσφοράς και επιτρέποντας την φυσικά σε κάθε μέλος της ομάδας. Παράλληλα είναι και ένα πρώτο πεδίο διεκδίκησης, όχι επιβολής, δικαιωμάτων, στήριξης μιας άλλης άποψης που θα μπορέσει να συμβάλει δημιουργικά μέσα από διαδικασία σύνθεσης στη διαμόρφωση της τελικής δράσης του όποιου υποσυνόλου στο οποίο αναφερόμαστε. Το πρόβλημα βασικά προκύπτει από τους κάθε λογής ηγετίσκους που ξεφυτρώνουν μέσα σε κάθε ομάδα και που επιχειρούν να αποκτήσουν και να παίξουν ένα αξουσιαστικό ρόλο. Είναι μεγάλη η ευθύνη όλων στο να μειωθεί η επιρροή όλων αυτών όχι φυσικά απλά περιορίζοντας την όποια εξουσία τους αλλά ανεβάζοντας το επίπεδο όλων των άλλων ώστε να λειτουργούν ελεγκτικά.
Θεωρώ ότι αυτού του είδους η συμπεριφορά είναι που μπορεί να λειτουργήσει και «εκπαιδευτικά» για πολλούς από εμάς στη δημοκρατία και τις απαιτήσεις της και ταυτόχρονα θα εκθρέψει χαρακτήρες που δεν θα ανέχονται και τελικά θα ανατρέψουν τους υπηρέτες των υφιστάμενων δομών. Τα πρακτικά μέτρα του do it yourself είναι σε αρκετό βαθμό πρωτοποριακά και δεν έχω λόγο να τα αντικρούσω. Θα πρόσθετα μάλιστα τον περιορισμό των θητειών σε δημόσια αξιώματα για να λιγοστεύουμε και τους επαγγελματίες σωτήρες. Σε εκείνο όμως που θα επιμείνω κινδυνεύοντας να είμαι κουραστικός είναι η ουσία της αυτόνομης δράσης του καθενός μας μέσα σε κάθε μορφή οργάνωσης. Αν απλά θεωρήσουμε ότι η δημιουργία δομών θα λύσει μηχανιστικά και τα προβλήματα λειτουργίας τους τότε θα κάνουμε λάθος.
Θα ήταν καλά να ξαναθυμηθούμε τι σημαίνει βασικά δημοκρατία και πώς πρέπει να λειτουργεί. Τότε θα αρχίζαμε όχι απλά να απαντούμε και στο τρίτο θέμα της ανάρτησης αλλά και να δίνουμε λύσεις για τους τρόπους αντίδρασης στο φαινόμενο αυτό.
Και ένα τελευταίο, «Το πρόβλημα το εντοπίζω στον ορισμό που κάνει ο καθένας μας ως προς την κοινωνική ομάδα στην οποία εντάσσεται»,.μακρυά από ελιτίστικες προσεγγίσεις για όλους μας σε σχέση με την κοινωνική, επαγγελματική, οροφο-οικοδομική ομάδα στην οποία αυτοπροσδιοριζόμαστε για να μην έχουμε δημοκρατία του ρετιρέ που αποκλείει το ισόγειο και αγνοεί τους μεσαίους ορόφους οι οποίοι με τη σειρά τους πρέπει να θυμούνται ότι η πολυκατοικία είναι ένα ενιαίο σύνολο και δεν είναι ρετιρέ επειδή βρίσκονται ένα όροφο πιο πάνω από τους από κάτω. (τυχόν πρόταση κατάργησης των πολυκατοικιών με οριζόντια ανάπτυξη νομίζω θα αντιμετωπίσει προβλήματα «ζωτικού χώρου»)

Renegade είπε...

Ok, I'm back....
Είχα πολύ δουλειά για να τοποθετηθώ νωρίτερα αλλά επιτέλους θα το κάνω.....
Ξεκινώ από τις προτάσεις του do it yourself (ή τέλος πάντων αυτές που μεταφέρει).....Εκτός από την 5 και την 6 οι υπόλοιπες μου φέρνουν πολύ σε ομοσπονδιακή δημοκρατία και μάλιστα με τα χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών και αμερικανικών δομών. Η 5 δεν βλέπω τι εκφράζει πρακτικά...ας πούμε ότι πλειοψηφεί το λευκό ποια είναι η συνέπεια στο εκλογικό αποτέλεσμα; Η 6 είναι μέτρο αστυνομικού χαρακτήρα και μάλλον το "άσχετο" της ομάδας. Δε συντελεί στην οργάνωση της δημοκρατίας αλλά υποστηρίζει την ακεραιότητα των ταγών της.
Η σκέψη μου είναι έξω από αυτή τη λογική και δε νομίζω ότι και ο Άγγελος που συμφώνησε μαζί μου με κατάλαβε (μάλλον δε θα συμφωνούσε). ΠΡΟΣΟΧΗ: do it yourself κάνεις προτάσεις που μπορεί να βελτιώσουν την αντιπροσωπευτική δημοκρατία μας (όπως λες εξαρχής) αλλά παραμένεις στο ίδιο μοτίβο...της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Εγώ όταν μιλάω για το μικρόκοσμο του καθένα και τη συμμετοχή του στο σύστημα λήψης των αποφάσεων που τον αφορούν αναφέρομαι σε κάτι άλλο. Δε μιλάω για μια ενεργή στάση που θα είναι μικρο-παρεμβατική ή θα συνιστά πρότυπο ενεργού πολίτη. Μιλάω για συναπόφαση και αυτοοργάνωση στα υποσύνολα που αναφέραμε. Δηλαδή και εμείς στα δικά μας "Ζωνιανά" δε θα χρειαζόμαστε ούτε μπάτσους, ούτε δικαστήρια για να λύσουμε τις διαφορές μας. Θα έχουμε τους δικούς μας κώδικες και τη δική μας κουλτούρα και θα λύνουμε εσωτερικά τα προβλήματά μας. Γίνεται; Γίνεται! Η ιστορία είναι να μην υπάρχει εξορισμού εξουσιαστική αρχή. Αυτό είναι ΤΟ πρόβλημά μας. Δεν έχουμε συνείδηση της ύπαρξής μας σε περιβάλλον χωρίς εξουσιαστικές δομές και γι'αυτό δυσκολευόμαστε να "δούμε" κάτι καλύτερο από την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Άγγελε, θέλεις να επαναδιατυπώσω την πρότασή μου για τον αυτοπροσδιορισμό μας; Το πρόβλημα το εντοπίζω στο γεγονός ότι όλοι παίρνουμε τη θέση που μας ταιριάζει σε ένα σύστημα εξουσιαστών και εξουσιαζομένων. Και από αυτή τη θέση βλέπουμε τη "δημοκρατία" μας. Το αιώνιο ταξικό ζήτημα υπάρχει γιατί χτίζουμε "κατακόρυφα" με τσιμέντο την εξουσία μας και σίδερα τα χρήματά μας.
Και για να δείξω πώς μπορούμε να κινηθούμε στην κατεύθυνση που προτείνω αναφέρω τα εξής μέτρα:
1. Αντικατάσταση της ιδιοκτησίας με την έννοια της δικαιοχρησίας η οποία παραχωρείται με συλλογική απόφαση από την κοινότητα προς το μέλος της και εφόσον ικανοποιούνται οι σκοποί της κοινότητας.
2. Πυραμιδικό σύστημα αποφάσεων από τα μικρότερα (κυτταρικά) προς τα μεγαλύτερα επίπεδα της κοινωνικής οργάνωσης. Το μέγεθος ορίζεται αυστηρά και αποκλειστικά με πληθυσμιακά κριτήρια. Η συμμετοχή του πολίτη είναι στο χαμηλότερο επίπεδο και στη συνέχεια η μετάβαση σε μεγαλύτερα πληθυσμιακά σύνολα γίνεται με αλλεπάλληλες αθροίσεις των αποτελεσμάτων των μικρότερων πληθυσμιακών συνόλων.
3. Εκτελεστική ή ελεγκτική αρχή τήρησης των αποφάσεων της κοινότητας δεν υφίσταται αλλά ο εκάστοτε παραβάτης χάνει το δικαίωμα συμμετοχής σε οποιαδήποτε διαδικασία της κοινωνίας, καθώς και το δικαίωμα των προνοιών για τα μέλη της σύμφωνα με συγκεκριμένους όρους (κάτι σαν τον αρχαίο εξοστρακισμό).
4. Η συναλλαγή της "κοινότητάς μας" με άλλες κοινωνίες διαφορετικά οργανωμένες γίνεται στη βάση των εκπροσώπων που ορίζονται από την κοινότητα οι οποίοι όμως είναι αυστηρά εκπρόσωποι και δεν δεσμεύουν την κοινότητα σε καμία συναλλαγή της.
Αυτές είναι μερικές ιδέες οι οποίες μπορούν να επεκταθούν με την ίδια φιλοσοφία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας. Η εφαρμογή τους μπορεί να γίνει εφικτή εάν αλλάξει κάτι παραπάνω από ριζοσπαστικοδραματικά η θεώρησή μας για τον κόσμο.

Υ.Γ.: Δεν ξέρω εάν άθελά μου έχω κλέψει πνευματική ιδιοκτησία με τις σκέψεις που κάνω (το φοβάμαι γιατί δεν τις βλέπω ως ιδιαίτερα πρωτοποριακές). Εάν το έκανα χαίρομαι που δεν είμαι ο μόνος που σκέφτηκε έτσι και θα ήθελα να με ενημερώσετε για τον πιθανό θιγόμενο