Freegans, οι σκουπιδοσυλλέκτες

Από τον Κόσμο του Επενδυτή της 24-25 Μαϊου (σελ. 29 - Α.Κ):

Επιδρομές στους κάδους απορριμμάτων οργα­νώνονταν συστηματικά τα τελευταία χρόνια σε δυτικές μεγαλουπόλεις σαν τη Νέα Υόρκη. Πρό­σφατα, όμως, κάτι οι αυξανόμενες τιμές των τροφί­μων, κάτι η μείωση της αγοραστικής δύναμης των κα­ταναλωτών, αναγκάζουν όλο και περισσότερους με­σοαστούς να «δηλώνουν συμμετοχή» σε αυτό το ρεύμα, που ονομάζεται «Freeganism» και το οποίο πρω­τοεμφανίστηκε τη δεκαετία του '90. Από τις λέξεις «free» (ελεύθερος) και «vegan» (χορτοφάγος), οι freegans ακολουθούν έναν αντικαταναλωτικό τρόπο ζωής και εναλλακτικές στρα­τηγικές επιβίωσης, με βάση τις αρχές της «περιορι­σμένης συμμετοχής στις συμβατικές οικονομικές συναλλαγές, της ελάχιστης κατανάλωσης, της συ­σπείρωσης της τοπικής κοινωνίας, της γενναιοδω­ρίας και της συνεργασίας». Οι βουτιές στους κάδους δεν γίνονται μόνο για τα τρόφιμα αλλά και για κάθε πεταμένο αντικείμενο - από ηλεκτρικές συσκευές μέχρι έπιπλα- που μπορούν να επι­σκευασθεί και να χρησιμοποιηθεί. «Βλέπουμε όλο και περισσότε­ρους ανθρώπους να συμμετέχουν, άνθρωποι που μέχρι τώρα δεν α­γωνιούσαν για τις τιμές των τρο­φίμων και τώρα ανησυχούν», λέ­ει η Τζάνετ Κάλις, δασκάλα στο επάγγελμα και μέλος αυτού του κινήματος. «Οι freegans δεν ψά­χνουν στα οικιακά απορρίμματα, αλλά σε αυτά που πετάνε οι με­γάλες αλυσίδες φαστ φουντ ή τα σούπερ μάρκετ. Αυτές οι επιχει­ρήσεις συνήθως αφήνουν τα τρό­φιμα που πετάνε σε μαύρες πλα­στικές σακούλες στο πεζοδρό­μιο γύρω στις 9 το βράδυ, και μια ώρα αργότερα περνάνε τα α­πορριμματοφόρα και τις μαζεύ­ουν. Προσπαθούμε να φθάσου­με εκεί εγκαίρως. Δεν διαπράτ­τουμε καμία παρανομία, αφού βρίσκονται στο πεζοδρόμιο και είναι δημόσια περιουσία. Είναι λιγότερο αηδιαστικό απ' ό,τι α­κούγεται». «Πάντα παίρνω από τις σακούλες ενός φαστ φου­ντ πέντε ή έξι σάντουιτς, στον δρόμο από το σπίτι για τη δουλειά», είπε στους «Times» ανωνύμως ένας άλ­λος freegan. «Είναι σφραγισμένα πακέτα, τρώω εγώ και δίνω και στους φίλους, που βρίσκω στον δρόμο μου. Τα τρόφιμα πλέον είναι τόσο ακριβά και η τσέ­πη μου δεν αντέχει. Υπολογίζω ότι έτσι εξοικονομώ περίπου 50 δολάρια την εβδομάδα». Το κίνημα έχει βρει φανατικούς οπαδούς μεταξύ των φοιτητών, οι οποίοι με τις επιδρομές στα σκου­πίδια όχι μόνο κάνουν καθημερινές οικονομίες, αλ­λά φτιάχνουν και το νοικοκυριό τους. «Μπορεί να βρει κανείς ό,τι θέλει στα απορρίμματα», λέει ο Μάρκο Μανρίκεζ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Σαν Ντιέγκο και δημιουργός της ιστοσελίδας Freegan Kitchen (δηλαδή, η κουζίνα ενός freegan), ένα blog που δείχνει πώς να παρασκευάσει κανείς λιχουδιές από τρόφιμα που έχει βρει στα σκουπίδια. «Εκτός των άλλων», λέει ο Μανρίκεζ, «με αυτόν τον τρόπο απέκτησα τον καναπέ μου, τις καρέκλες και το τρα­πέζι, ακόμα και τα ράφια της κουζίνας μου. Και δεν μιλάω για παλιατζούρες, αλλά και για έπιπλα με υπογραφή !»

…και οι «κηπουροί αντάρτες»

Πιο παλιό είναι το κίνημα των «ανταρτών κηπου­ρών», που έχει και πολιτικές ρίζες, παραπέμποντας στα δικαιώματα επί της γης και την αγροτική με­ταρρύθμιση. Στην πράξη, οργανωμένοι ακτιβιστές «καταλαμβάνουν» εγκαταλειμμένα κομμάτια γης που δεν τους ανήκουν, για να τα καλλιεργήσουν η να φυτέ­ψουν δένδρα και λουλούδια. Από τις πιο γνωστές πρόσφατες «επιχειρήσεις» ήταν τον Μάιο του 1996, όταν 500 α­κτιβιστές κατέλαβαν δεκάδες στρέμματα γης στις όχθες του Τάμεση, στο νότιο Λονδίνο, και κατάφεραν να ζήσουν εκεί επί πεντέμισι μήνες. Λίγους μήνες αργότερα, το παράδειγμα ακολούθησαν περίπου 1.000 Δα­νοί, που μεταμόρφωσαν ένα οι­κόπεδο σε κήπο στο κέντρο της πόλης Guldbergsgade, μέ­σα σε μια νύχτα. Μιμητές των «ανταρτών κη­πουρών» υπάρχουν πλέον σε πολλές χώρες του κόσμου, α­πό τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τη Βραζιλία, μέχρι Γερμανία, Βρε­τανία, Νότια Αφρική και Αυ­στραλία. Μέσω ιστοσελΐδων ορ­γανώνουν μυστικές επιχειρή­σεις, συνήθως τη νύχτα, εφο­διασμένοι και με «σπόρους-βόμβες» (μικρές σακούλες ή πήλινα βαζάκια που πε­ριέχουν, εκτός από σπόρους, νερό και λίπασμα), για να φυτέψουν όσα περισσότερα μπορούν ακόμα και σε περιοχές μη προσβάσιμες, μέσα σε λίγες ώρες. Τα τελευταία δύο χρόνια, η προσοχή των «κηπουρών» έχει στραφεί στα... τρόφιμα! Στο Ρίχσμοντ της Βιρ­τζίνια, για παράδειγμα, μια ομάδα -που αποκαλεί­ται «Τρίκυκλοι Κήποι»- έχει αρχίσει να διεκδικεί α­στικούς χώρους μέσα στην πόλη, σε μερικές από τις πιο φτωχές συνοικίες. Η προσπάθεια τους επικε­ντρώνεται στην καλλιέργεια λαχανικών, έτσι ώστε μέ­σα στο πλαίσιο της τοπικής κοινωνίας να ενισχυθεί η τοπική αγορά.

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ